Thuismonitoring rondom een darmoperatie is een hele verbetering voor zowel patiënten als zorgverleners. En dat kan nog veel beter, weet technisch geneeskundige Ilse Waanders. “Met slimmere sensoren wordt thuismonitoring toegankelijker voor mensen met beperkte vaardigheden. Ook kunnen we daarmee sneller de kans op complicaties signaleren en efficiënter werken.”

Voor haar afstudeerstage heeft Ilse onderzoek gedaan en meegewerkt aan de introductie van het Zorg bij jou zorgpad darmchirurgie bij Medisch Spectrum Twente (MST). Ilse: “Patiënten die thuismonitoring krijgen voor en na een darmoperatie, kunnen zich goed voorbereiden op de operatie en daarna sneller weer naar huis. Zonder stoma is dat al na 1 dag; met stoma na twee dagen. Wel onder de voorwaarden dat er geen complicaties zijn, de arts of verpleegkundig specialist zien dat dit kan en de patiënt zelf hierin vertrouwen heeft. Daarmee is de ligduur nu gemiddeld 1,6 dagen; zonder thuismonitoring komt dit op 5,8 dagen.”

Signalering van complicaties

“Met thuismonitoring kunnen we ook tijdig problemen signaleren. Sommige patiënten vinden het lastig om in te schatten wanneer ze even moeten bellen. Omdat zij twee keer per dag informatie doorgeven zoals zuurstofgraad in het bloed, temperatuur en pijn, krijgen we toch een goed beeld.” Ilse noemt als voorbeeld: “De eerste patiënt die we moesten heropnemen was een nuchtere, Twentse man met een houding van ‘het gaat nog wel’. Zijn metingen gaven aan dat dat niet het geval was. Hij bleek een naadlekkage te hebben en werd ’s middags nog geopereerd.”

Niet voor alle patiënten

Ilse: “We zijn in januari 2024 begonnen, met als doel 70 patiënten voor dat jaar; met uiteindelijk 90 patiënten eind 2024 is dit ruim overstegen. Dat is een heel mooi begin, maar voor circa de helft van de patiënten is thuismonitoring echter (nog) niet geschikt. Bij complexere situaties is thuismonitoring niet passend. Er zijn ook patiënten die na een operatie alsnog langer moeten blijven vanwege complicaties. En soms vindt iemand het toch te spannend. In de meeste gevallen gaat het om mensen met beperkte digitale vaardigheden of die moeite hebben om de metingen te doen en/of consequent de vragenlijsten in te vullen. Er komt ook zoveel op je af: eerst de diagnose, dan alle behandelinformatie, de app downloaden en zelf alles bijhouden.”

Verbetering met gekoppelde sensoren

Op de complexe patiënten heeft Ilse zich gericht. “Ik heb onderzocht hoe zij toch gebruik kunnen maken van thuismonitoring en van dezelfde voordelen kunnen profiteren. Met verdere automatisering kunnen we de drempel verlagen. Dat is gemakkelijker voor de patiënt, met behoud of zelfs verbetering van de kwaliteit van de metingen.”

Ilse: “Ik heb ook onderzocht hoe we hoog-risicopatiënten beter kunnen volgen om zo vroeg mogelijk afwijkingen te signaleren. We ontwikkelden een methode die al kon signaleren vóórdat symptomen zichtbaar waren. Voor dit onderzoek kregen 30 patiënten na de operatie een sensor opgeplakt. Deze sensor registreert de hartslag, ademhaling, houding en activiteit. Met deze methode zouden we veel eerder kunnen vaststellen welke zorg nodig is en spoedgevallen beperken, wat weer werklast scheelt bij zorgverleners.

Ook de voorbereiding op de operatie kun je verbeteren door persoonlijk advies te geven over zaken als beweging of voeding. Dat helpt de patiënt om zo fit mogelijk te zijn en zorgt daarmee ook voor minder druk op het gesprek met de oncologieverpleegkundige.”

Gedreven om samen de zorg te verbeteren

Het Zorg bij jou-zorgpad is een gezamenlijke ontwikkeling van de Santeon ziekenhuizen. Ilse: “Bij het invoeren van een hybride zorgpad komt zoveel kijken, van andere patiëntinformatie tot protocollen schrijven en een andere DBC incasseren. Iedereen zet zich hiervoor in: van de oncologieverpleegkundige, chirurgen, arts-assistenten en medewerkers van het medisch servicecentrum (MSC) tot de OK-planning en de polisecretaresses en de apotheken, die ervoor zorgen dat patiënten meteen de juiste medicatie meekrijgen bij ontslag uit het ziekenhuis. Natuurlijk is het ook spannend en brengt zo’n verandering tijdelijk extra werk met zich mee. Maar iedereen is echt gedreven om samen de zorg te verbeteren.”

“We hebben nu ook een realtime dashboard om de uitkomsten (gemiddelden per groep) te volgen, zoals ligdagen, IC-opname en type complicaties. Aan de hand daarvan kunnen we betere voorspellingen doen, zoals de kans op heropnames. Ook geeft dit richting om de drempelwaarden en alarmen verder te verbeteren. Verder evalueren we casussen zoals de eerste heropname van een patiënt met thuismonitoring. We nemen alles door om hiervan te leren en waar nodig te verbeteren.”

Nú aanpakken

Dat alle inzet loont, blijkt uit de eerste cijfers, maar er is nog een hele weg te gaan. Ilse: “Als een patiënt eerder met ontslag kan, komt er daarna weer ruimte voor een andere. Zo voorkomen we dat bedden onbenut zijn. In de komende jaren zijn er 25% meer patiënten met 25% minder zorgverleners. Dit is hét moment om verder te verbeteren en innovaties door te voeren, zodat we daar straks profijt van hebben.”

Ilse heeft net gehoord dat ze is aangenomen bij MST, waar zij onder meer een kenniscentrum gaat opzetten voor het meten van signalen met sensoren. Hoe kijkt zij naar de toekomst? “De ontwikkelingen gaan zo snel”, vertelt Ilse. “Ik verwacht dat de digitale zorg steeds meer wordt gepersonaliseerd en toegankelijk is voor meer patiënten. De platformen en data waarmee zorgaanbieders werken zullen een steeds beter beeld geven, waarmee je beter voorspellingen kan doen. Zo houden we ruimte om in het ziekenhuis de zorg te blijven geven aan mensen die dat nodig hebben. Ik vind het heel leuk om hieraan mee te werken. Bovendien heeft MST wetenschap en innovatie hoog in het vaandel, en zijn er steeds nieuwe ontwikkelingen. Ook dat draagt bij aan betere zorg voor patiënten.”

‍*Het aantal patiënten dat in 2023 een preoperatief gesprek hadden, deden niet mee aan thuismonitoring

**Het grotere aantal heropnames onder de groep patiënten met thuismonitoring is te verklaren doordat deze patiënten sneller naar huis gaan. De aanleiding waarvoor zij worden heropgenomen ervaren patiënten die in het ziekenhuis liggen al tijdens hun opname, zoals pijn.

***Patiënten met thuismonitoring hebben geen complexe operatie gehad en/of complicaties tijdens de operatie en zijn vaak jonger omdat patiënten die digitaal niet vaardig zijn (nog) niet in aanmerking komen voor thuismonitoring. Dit verklaart waarom deze patiënten minder complicaties hebben.